'We refuse to see the wood for the trees' - 24/3/24 - 5/5/24
Datganiad yr artist
Mae llawer o artistiaid rwy'n eu hadnabod yn wyliadwrus o gael eu labelu. Ond rwyf bob amser wedi teimlo'n gyfforddus ynglŷn â galw fy hun yn luniadaethwr.
Mae mwy na chanrif wedi mynd heibio ers i Vladimir Tatlin ac Alexander Rodchenko sefydlu’r mudiad Lluniadaethol yn 1915 – eu cyfraniad i’r chwyldro yn Rwsia. Ugain mlynedd yn ddiweddarach, sefydlwyd y Bauhaus yn yr Almaen gydag amcanion tebyg. Fwy na hanner canrif yn ôl, cerddais drwy ddrysau Coleg Celf Hornsey am y tro cyntaf. Yno, canfûm ymrwymiad difrifol i ddefnydd creadigol o dechnoleg newydd a moderniaeth, a oedd wedi fy synnu a’m plesio.
Rwy’n dal i gredu, yr holl flynyddoedd yn ddiweddarach, yn egwyddorion lluniadaeth: mewn celf haniaethol sy’n adlewyrchu’r byd diwydiannol a threfol modern, yn osgoi celf newydd, yn cofleidio deunyddiau diwydiannol, ac wedi ymrwymo i ddiwylliant cymunedol democrataidd blaengar.
Pan ddechreuais fy ngyrfa yng nghanol yr 1970au, gan weithio mewn fformatau dau a thri dimensiwn, fy mhrif ddiddordeb oedd archwilio lliw a drosglwyddir neu a adlewyrchir yn ein hamgylchedd trefol-diwydiannol. Cefais fy ariannu, tan ganol yr 1980au, gan Gyngor Celfyddydau Prydain Fawr fel artist cyhoeddus arbrofol, gan gofleidio deunyddiau a thechnolegau newydd i greu amgylcheddau lliw a darnau celf dawns a pherfformio ar gyfer mannau cyhoeddus, a fwynhawyd gan filoedd lawer o amrywiol gymunedau ledled y DU a thramor.
Yn yr 1990au dechreuais ddefnyddio cyfryngau mwy confensiynol: paentio, ffotograffiaeth, ffabrigau a lluniadau golau neon, ac yn y pen draw, delweddau digidol. Rwy'n dal i arbrofi ac ymchwilio i ffynonellau newydd o esthetig gweledol. Mae’n parhau i fod yn daith wyllt, gyffrous i’r dychymyg.
Rwyf mor ffodus i gael fy ngeni i oes optimistaidd a chymdeithasol feritocrataidd yr 1950au a’r 60au – cyfnod pan gafodd Prydain fudd o addysg y wladwriaeth a oedd yn deall yr angen i harneisio creadigrwydd a dychymyg fel asedau economaidd a chymdeithasol i wella a chyfoethogi bywyd ar gyfer y boblogaeth gyfan.
Yn yr 1970au aeth Cyngor y Celfyddydau â'r dull hwn gam ymhellach gyda'i strategaeth o gefnogaeth barhaus i artistiaid cyhoeddus, arbrofol a chymunedol ledled Prydain. Roeddwn yn hapus yn marchogaeth y don ymchwyddol honno o gyfle.
Ers diwedd y 1980au mae popeth wedi newid gyda dyfodiad globaleiddio cynddeiriog a phŵer corfforaethol dadreoleiddiedig. Yn arferol nawr, mae ein cymdeithasau diwydiannol a thechnolegau yn niweidio ac yn diraddio ein planed, gan ddwyn cenedlaethau'r dyfodol o'r cyfleoedd bywyd cyfoethog a boddhaus a gynigiwyd i ni.
Fel llawer o fy nghenhedlaeth o artistiaid, rwyf wedi dod i deimlo cyfrifoldeb i atgyweirio’r difrod a cheisio ailgyflenwi’r hyn a gollwyd.