Russ Chester - 2025 ‘Enlli’ (Hydref12 - Rhagfyr 24)
Ar ôl gorffen fy mhrosiect diweddaraf, ‘Chwilio am Gymru’ yn 2024, doeddwn i wir ddim yn disgwyl arddangos yn unman arall tan 2026 neu 2027, felly cefais fy synnu’n fawr i dderbyn gwahoddiad yn annisgwyl i gynnal arddangosfa unigol lawn unwaith eto yn ‘Oriel Kyffin’, ym Mhlas Glyn-y-Weddw ym mis Hydref 2025. Roeddwn i wedi bod yn chwarae gyda’r syniad o gynhyrchu cyfres o baentiadau yn darlunio Ynys Enlli, a chyda chefnogaeth yr oriel, cefais fy annog i ddatblygu’r syniad hwn ymhellach i greu corff llawn o waith.
Roeddwn i wedi ymweld â'r ynys fach nodedig hon o'r blaen, ond roedd yn rhaid i mi drefnu teithiau ychwanegol ar frys, nid yn unig i ychwanegu at fy nghasgliad o ddelweddau, ond hefyd, i geisio creu teimlad o'r lle a phenderfynu sut i gyfleu cymaint o agweddau â phosibl ar yr amgylchedd cryno ac unigryw hwn.
Fel man cychwyn, dechreuais gyfres o baentiadau bach. Yn gyntaf, er mwyn penderfynu cyfeiriad y prosiect a'm helpu i ddechrau'r broses; astudio lliwiau, trefniant, cydbwysedd, naws, gweadau a thechneg; rhai i'w datblygu'n baentiadau mwy; a rhai i aros fel yr oeddent - yn berffaith o ran eu graddfa a'u ffurf.
Rwyf bob amser yn awyddus iawn i greu 'celf fforddiadwy'. Rwy'n gwybod bod gan yr ynys afael gadarn ar feddyliau a chalonnau llawer o bobl, ac yn yr hinsawdd economaidd bresennol gobeithio y byddai'r paentiadau bach hyn yn gwasanaethu'r diben hwnnw.
Yn ail, er mai fy mwriad oedd darlunio Enlli o bob agwedd, drwy gydol y tymhorau, ac mewn amrywio amodau goleuni a naws, daeth i'm meddwl yn fuan nad yw'r lle yn ymwneud â'r dirwedd na'r lleoliad yn unig, ac roedd angen i mi fod yn fwy eang a chynhwysol yn fy mhortread. Arweiniodd hyn fi allan o fy mharth cysurlon mewn sawl ffordd; dydw i ddim yn arlunydd bywyd gwyllt, ond byddai anwybyddu'r pwnc hwn bron yn anfaddeuol! Dewisais hefyd ymgorffori ffigurau yn un o fy mhaentiadau i gynrychioli'r naratif dynol a rôl gyfredol pererindod - a roddodd broblem arall i mi yn anfwriadol - sut ydw i'n cynnwys y cyfraniad sylweddol y mae crefydd wedi'i chwarae dros y canrifoedd heb ddefnyddio symbolaeth amlwg? Roedd yr ateb ychydig yn anghonfensiynol ac yn eithaf cymhleth yn ei greu, gan ddefnyddio technegau a dulliau cwbl newydd i mi; gyda'r enw 'Enlli' wedi'i addurno'n syml yn null llawysgrif ganoloesol.
Parhaodd y broses gyfan - er ei bod yn llwyth gwaith dwys iawn - i danio fy niddordeb yn y ffordd y mae pobl yn canfod ac yn dehongli 'manylion'; gan ganiatáu i mi chwarae gyda'r gwahanol weadau, technegau a gwerthoedd tonyddol i ddatblygu y rhagdybiaethau hyn.
Mae Russ yn artist sy'n gwerthu'n rhyngwladol ac mae ei waith mewn casgliadau preifat ledled y byd. Mae wedi derbyn comisiynau o Ganada, Ffrainc, Seland Newydd, Norwy a Sbaen, ac mae'n arddangos ei waith yn orielau Llundain, Caerdydd a Gogledd Cymru. Mae hefyd yn cynnal Gweithdai gydag ysgolion ar gyfer myfyrwyr cynradd, uwchradd, lefel 'O' ac 'A'.
